معاون وزیر فرهنگ: کتابخانه ها در ارائه خدمات به پژوهشگران دست ودلباز باشند

به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، دسترس پذیر بودن منابع برای پژوهشگران از مسائل حیاتی است. طبیعی است که هیچ پژوهشگری بدون منابع نمی تواند در حوزه خود فعالیت کند. این در حالی است که در ایران دسترسی به منابع گاه حتی برای پژوهشگران شناخته شده دشوار می شود.

شاید گام اول در دسترس پذیر کردن منابع، جمع آوری آنها در کتابخانه ها باشد، به همین منظور برخی از کتابخانه ها با طرح های مختلف سعی در جلب اعتماد صاحبان منابع و به خصوص نسخ خطی دارند. در نتیجه این اقدام از طرفی امکان حفظ و نگهداری منابع در شرایط استاندارد کتابخانه و از طرفی با دیجیتالی کردن آن ها، امکان دسترس پذیر شدن آن ها برای پژوهشگران در شهرهای مختلف ایران و حتی کشورهای دیگر مهیا می شود.

البته روند دیجیتالی کردن گاه با مشکلاتی مواجه است، زیرا برخی از منابع تا اندازه ای قدیمی و آسیب دیده هستند که امکان اسکن از آن ها وجود ندارد. به همین دلیل فقط با مراجعه حضوری در کتابخانه ها برای معدود پژوهشگرانی که بتوانند اهمیت و ضرورت فعالیت خود را برای مسئولان توجیه کنند، دسترس پذیر هستند. در اینجا امکان برخورد سلیقه ای شکل می گیرد.

اگر منابع به کتابخانه ها برسند و امکان دیجیتالی شدن داشته باشند و همچنین کتابخانه بودجه و نیروی لازم برای دیجیتالی کردن منابع را داشته باشد، مسئله مهم دیگری با عنوان میزان تمایل مراکز به ارائه منابع به مخاطبان شکل می گیرد. این مساله گاه تا اندازه ای جدی می شود که پژوهشگران ماه ها در انتظار دسترسی به منبع می مانند و نمی توانند روند فعالیت خود را تکمیل کنند.

سازوکار مراکزی که از اسناد و نسخ خطی حفاظت می کنند، نسبت به شرایط متفاوت است؛ اما چرا چنین روندی به یکی از مسائل همیشگی برای پژوهشگران تبدیل شده است. پژوهشگرانی که باید تمام تمرکز خود را در راه بررسی هایی که انجام می دهند، صرف کنند.

یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره دسترس پذیری منابع برای پژوهشگران و مسائلی که این گروه با آن مواجه هستند، توضیح داد: به نظرم هنوز تنها با مراجعه حضوری به کتابخانه ها امکان دسترسی به تعداد قابل توجهی منابع مهیا می شود. همچنین مقداری سخت گیری در ارائه منابع به پژوهشگران وجود دارد، بخشی از علت این سخت گیری مسائل فرهنگی است، زیرا فرهنگی داریم که بر اساس آن نسبت به داشته هایمان بیش از حد حفاظت می کنیم، در حالی که نیاز به سخاوتمندی بیشتری است.

وی با تاکید بر اینکه صاحبان منابع و کتابخانه ها برای ارائه خدمات به پژوهشگران باید دست و دلباز باشند، افزود: همچنین باید امکان استفاده پژوهشگران از ابزار جدید برای دسترسی به منابع در فضای وب ممکن شود، به نظرم در این حوزه باید امکان های بیشتری فراهم شود و به تدریج همه منابع در اختیار مخاطبان قرار بگیرد تا بتوانند در پژوهش از آن ها استفاده کنند.

به گفته معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هنوز منابع و نسخ خطی در بسیاری از کتابخانه ها به صورت دیجیتال در نیامده است و قابل استفاده عمومی نیست.

منابع باقی مانده از گذشتگان یکی از دارایی های اجتماعی به شمار می روند و باید در فضایی استاندارد مورد حفاظت قرار بگیرند، همچنین دسترس پذیری آنها نباید نادیده گرفته شود. لزوم سخاوتمندی در رفتار افرادی که از منابع حفاظت می کنند، نکته مهمی است تا این اسناد ارزشمند به هدف خود برسند و داشته های گذشته بتواند راه آیندگان را روشن و هموار کند.